เทคนิคการใช้กระดานดำ
กระดานดำหรือกระดานชอล์ก เป็นสื่อการสอนที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการสอนในทุกระดับชั้น โดยเฉพาะในระดับประถมศึกษา และมัธยมศึกษา ห้องเรียนยังจำเป็นต้องมีกระดานดำ แม้ว่าเทคโนโลยีทางการสอน นวัตกรรมทางการศึกษาจะพัฒนาก้าวหน้าไปอย่างไรก็ตาม ผู้สอนก็ยังจำเป็นต้องใช้กระดานดำประกอบการสอนอยู่เสมอ เทคนิคการใช้กระดานดำจึงจำเป็นสำหรับครูผู้สอน เป็นจุดรวมความสนใจของนักเรียนทั้งชั้น เป็นที่สำหรับจดบันทึกข้อความสำคัญของการเรียน ครูที่มีประสิทธิภาพจะมีความสามารถในการใช้กระดานดำช่วยสื่อความหมาย และเสริมความเข้าใจในบทเรียนให้แก่ผู้เรียนได้อย่างดี ตั้งแต่การนำเข้าสู่บทเรียนการสอน การสรุปบทเรียน การติดแผนภูมิ เป็นต้น
คุณสมบัติเด่นของกระดานดำ
1. สามารถใช้ได้ทุกเวลาและทุกโอกาส
2. ไม่ชำรุดเสียหายได้ง่าย
3. ผู้เรียนสามารถมองเห็นพร้อมๆ กันได้ทั้งชั้น
4. เขียนและลบได้ง่าย
5. นำเสนอข้อคิดใหม่ได้ทันที
6. ใช้ได้ทั้งครูและนักเรียน
ประโยชน์ของกระดานดำ
1. ใช้ประกอบการสอน การอธิบาย การทดสอบ สรุป และทบทวนบทเรียน
2. ใช้ร่วมกับโสตทัศนวัสดุอื่นๆ ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดียิ่งขึ้น
3. ใช้แสดงข้อเท็จจริง แนวคิด และกระบวนการต่างๆ
4. ใช้แสดงศัพท์ใหม่ๆ คำจำกัดความ กฎ และคำนิยามให้ผู้เรียนเข้าใจได้ดี
ความสำคัญของการใช้กระดานดำ
เป็นอุปการณ์การสอนที่คุ้นเคยกับครูและนักเรียนมาก เป็นจุดรวมความสนใจองนักเรียนทั้งชั้น กระดานดำมีประโยชน์อย่างกว้างขวาง สามารถใช้ได้ทุกตอนของการสอนตั้งแต่นำเข้าสู่บทเรียน การสอน สรุปบทเรียนและการวาดภาพลายเส้นฯลฯ
หลักการใช้กระดานดำ
1. เลือกเขียนเฉพาะหัวข้อและใจความสำคัญ ไม่ควรเขียนให้มากและแน่นเกินไป
2. กระดานดำที่มีความยาวมากๆ ควรขีดเส้นแบ่งเป็นสองหรือสามส่วนตามความเหมาะสม
3. ควรเริ่มเขียนจากด้านบนซ้ายของกระดานดำไปทางขวา
4. สิ่งที่เขียนหรือหแสดงบนกระดานดำ ควรเป็นข้อความสั้นๆ กะทัดรัดและเข้าใจง่าย
5. ตัวอักษรควรใหญ่พอที่นักเรียนจะมาองเห็นได้ชัดเจนทั้งชั้น และควรเน้นจุดสำคัญโดยการใช้ชอล์กสีหรือการขีดเส้นใต้
6. เมื่อเขียนกระดานดำเสร็จทุกครั้ง ควรตรวจสอบข้อความที่เขียนบนกระดาน ถ้าเขียนผิดครูควรแก้ไขก่อน ซึ่งทำให้นักเรียนได้รับความรู้ที่ถูกต้อง
7. ขณะที่อธิบายเรื่องราวบนกระดาน ไม่ควรยืนบังข้อความที่ครูเขียนไว้ ครูควรยืนห่างจากกระดานเล็กน้อย และใช้ไม้ชี้
8. การใช้กระดานดำแต่ละครั้ง ควรได้เตรียมการมาล่วงหน้าว่า จะเขียนข้อความหรือรูปอะไรบ้าง
9. การเขียนรูปทางคณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ที่จ้องการความถูกต้องแน่นอน ควรใช้เครื่องมือช่วยในการเขียน จะทำให้ถูกต้องและรวดเร็วขึ้น
10. การลบกระดานที่ถูกวิธีต้องลบจากซ้ายไปขวา และจากบนลงล่าง
ข้อควรคำนึงในการใช้กระดานดำ
1. ขอบล่างของกระดานดำควรอยู่ในระดับสายตาของผู้ดู
2. ที่นั่งของผู้ดูควรอยู่ในอาณาเขต 60 องศา วัดจากกึ่งกลางของกระดาน
3. คนที่นั่งหน้าชั้นควรอยู่ห่างจากกระดาน 3 เมตร เป็นอย่างน้อย
4. มีแสงสว่างที่กระดานดำเพียงพอที่จะทำให้นักเรียนเห็นได้อย่างชัดเจน
5. คำนึงถึงการสะท้อนแสงทีมากระทบกระดานดำ ทำให้นักเรียนบางคนเห็นข้อความไม่ชัดเจน อาจต้องปิดหน้าต่างหรือปิดประตูบางบาน
6. เขียนกระดานดำอย่างเป็นระเบียบ เขียนตัวหนังสือให้มีหัว อ่านง่าย และชัดเจน
7. ไม่ควรเขียนกระดานดำนานเกินไป ทำให้เสียเวลา และเสียความเป็นระเบียบวินัยของห้อง
เอกสารอ้างอิง
เฉลิมศรี ทองแสง. (2538).ทักษะและเทคนิคการสอน. พิมพ์ครั้งที่2 .ลพบุรี:สถาบันราชภัฏเทพสตรี
ณรงค์ กาญจนะ เทคนิคและทักษะการสอนเบื้องต้น เล่ม 1 กรุงเทพ : จรัสสนิทวงศ์การพิมพ์2553
อัญชลี แจ่มเริญ และคณะ. หลักการสอนและการเตรียมประสบการณ์ภาคปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: เฉลิมชัยการพิมพ์, 2526.